Chcąc wejść w dziedzinę prozdrowotnych aspektów Tai Chi i Chi Kung warto zacząć od… początku i najpierw wyjaśnić pewne niedomówienia i nieporozumienia związane z tymi pojęciami.
Powszechne skojarzenia wywoływane określeniem: Tai Chi przywołuje przeważnie obraz grup starszych osób ćwiczących wspólnie, wolno i dostojnie pewne układy ruchowe spotykając się w parkach. Jest to w pewnym zakresie prawdą, ale będąca dużym uproszczeniem.
Czym więc jest Tai chi a czym jest Chi Kung? Zacznijmy od nazw: Tai Chi Chuan – bo tak brzmi pełna i prawidłowa nazwa – to sztuka walki pochodząca z Chin, która może być tłumaczona jako „Pięść” Tai Chi. Chi Kung natomiast – druga uznana pisownia to Qi Gong – jest systemem ćwiczeń i praktyk, których celem jest kultywowanie zdrowia i energii. To jednak nadal duże uogólnienie. Warto wspomnieć jak to się zaczęło, aby móc dodać nieco szczegółów do tego szkicu.
Historia chińskiego systemu praktyk prozdrowotnych zaczyna się od wieków poznawania ludzkiej fizjologii, obserwacji mechanizmów związanych z regulacją, regeneracją, przeciwdziałania zastojom energii i zaburzeń pracy narządów – tak rozwija się Chi Kung. Kolejnymi gałęziami systemu praktyk tradycyjnej medycyny chińskiej są akupunktura, akupresura, ziołolecznictwo. Warto wspomnieć, że Chi Kung (Qi Gong) sięga swoją historią do 2000 lat p.n.e. kiedy to rozpoczyna się droga obserwowania, poznawania, zgłębiania i spisywania tajemnic ludzkiego ciała i działań utrzymujących je w równowadze i zdrowiu.
Z nurtu Chi Kung – propagującego specyficzne jakości ruchu i struktury ciała – wyrasta sztuka walki: Tai chi chuan (Pięść Tai chi). Jest ono swoistą syntezą prozdrowotnego charakteru ćwiczeń, postaw Chi Kung i bojowych aspektów ruchu zbudowanych na fundamencie założeń koncepcji Yin-Yang (czyli dwoistego charakteru świata, energii i jakości wokół nas). Tai chi chuan nazywany jest też czasem Chi Kungiem bojowym.
Obie te praktyki – łączy fundament: to struktura i postawa ciała, pozwalająca na pracę w dużym relaksie, naturalności i łagodności ruchu, a przez to sprzyjająca harmonizowaniu ciała, umysłu i oddechu. Taka praca w sposób najbardziej efektywny wpływa na regulację ciała i umysłu, zdolność do regeneracji, pielęgnowanie zdrowia i przeciwdziałanie chorobom.
Czas teraz przytoczyć jakie efekty i reakcje organizmu obserwuje się u osób praktykujących Tai Chi (jak mówi się w uproszczeniu o Tai Chi Chuan) i Chi Kung. Skupimy się tu głównie na wiodących aspektach prozdrowotności Tai Chi opartych na dokonanych badaniach, wnioskach i obserwacjach, ale bez naukowej metodologii i szczegółów wyników badań klinicznych.
W toku obserwacji praktyków Tai chi potwierdzono wpływ na procesy zachodzące w mózgu, sercu i układzie mięśniowo-szkieletowym człowieka i układzie krążenia. Praca w rozluźnieniu ze specyficzną pracą stawowo-mięśniową owocuje wzmacnianiem kości i przeciwdziała osteoporozie. Obserwuje się także regulację układu krążenia co jest związane w regulacją napięć mięśniowych, psychicznych i emocjonalnych. Tai Chi Chuan wzmacnia mięśnie, wspiera utrzymanie zdrowej sylwetki i rozwija zmysł równowagi, co może wspierać rehabilitację po urazach układu mięśniowo-szkieletowego.
Zbawienny wpływ potwierdzono również na stan psychiczny i emocjonalny ćwiczących. Praktyka Tai Chi Chuan – nazywanej również „medytacją w ruchu”: poprawia umiejętność koncentracji, wyciszenia, obniża poziom stresu, poprawia nastrój, wpływa na jakość snu i jak dowiedziono – wpływa na poprawę stanu psycho-fizycznego osób zmagających się z depresją. Trening sekwencji złożonych ruchów z dbałością o wiele ich szczegółów wpływa natomiast na rozwój pamięci, wyobraźni, poprawia umiejętność skupienia i wyciszenia.
Doświadczeni mistrzowie dziedziny Tai Chi podkreślają, że praca grupy uczestników ćwiczących w równym tempie i w ciągłej uważności na siebie rozwija ich wrażliwość, empatię, gotowość współpracy a także umacnia więzi społeczne.
Tai Chi Chuan i Chi Kung opierają się bezpośrednio na założeniu tradycyjnej medycyny chińskiej – o tym, że harmonia i zdrowie naszego organizmu jest uwarunkowana ciągłym, zrównoważonym rozprowadzaniem energii, drogą kanałów energetycznych, w naszym ciele. Blokady tych przepływów w ich węzłowych punktach – meridianach – owocuje zaburzeniami funkcji narządów i ich układów co stopniowo może stać się przyczyną chorób.
W tradycyjnej, starożytnej sztuce medycznej priorytetem i celem pracy medyka było zapobieganie chorobom, zanim trzeba będzie je leczyć. W kulturze Zachodu też znamy to przekonanie, prawda? To właśnie powiedzenie – „Łatwiej zapobiegać niż leczyć” jest najlepszym wskazaniem, że Tai chi Chuan i Chi Kung są bezcennym lekarstwem na zdrowie.
W łagodnej praktyce Tai Chi i Chi Kung każdy może ćwiczyć w bezpiecznych dla siebie zakresach czy stylach. Praca z oddechem, ćwiczenie w skupieniu, medytacja pomagają wyciszyć umysł, łagodzą stres i rozwijają umiejętność harmonizowania ciała i umysłu. To droga na której można rozwijać swój potencjał mentalny, zapobiegać chorobom, zapewnić sobie harmonię i spokój.